Azərbaycanın görkəmli yazışısı Əkrəm Əylislinin bu yaxınlarda Rusiyanın məşhur ədəbiyyat dərgisi olan “Drujba narodov”da yeni romanı dərc olunub. “Qafqazinfo” xəbər verir ki, azərbaycanlı yazıçının “Daş yuxular” romanında sensasion məqamlar yer alıb. Belə ki, əsərdə azərbaycanlılarla ermənilərin münasibətlərindən bəhs olunub. Jurnal əsəri azərbaycanlı yazıçının cəsarətli addımı kimi qiymətləndirib. Romanda azərbaycanlılar aşağılanır, ermənilər isə müdrik xalq kimi göstərilir. İki xalqın münasibətləri dialoq şəklində təqdim olunur. Rus dilində nəşr olunan bu romanın Ermənistanda böyük maraqla qarşılandığı bildirilir. Roman haqqında daha geniş məlumatı hazırlayıb təqdim edəcəyik.

Bu arada “Qafqazinfo”məsələ ilə bağlı yazıçı Ə.Əkrəm Əylislinin də münasibətini öyrənib. Yazıçı bildirib ki, əsəri rus dilinə özü tərcümə edib, lakin “Drujba narodov”da çap olunduqdan sonradan roman üzərində bəzi dəyişiliklər edilib və həmin versiya hələ işıq üzü görməyib.


Ə.Əylisli əsərə münasibət bildirərək deyib ki, qəhrəmanın dili ilə deyilənləri yazıçının ayağına yazmaq olmaz: “Əsərdə Azərbaycan xalqının ləyaqətini bir zərrə qədər də alçalda bilən söz yoxdur. Bu, bədii əsərdir, hər bir oxucu özü bildiyi kimi qavrayır. Mənim 75 yaşım var, xalqın əleyhinə yaza bilmərəm. Yazıçı Çingiz Hüseynov əsəri oxuyub və “Zerkalo” qəzetinə müsahibəsində onu estetik şedevr adlandırmışdı. Bir şey demək istəyirəm, qafqaz xalqları bir-birinə düşmən olmamalıdır, körpüləri yandırmaq olmaz. Yazıçı bildirib ki, əsəri oxuyanların təsəvvürlərində birtərəfli münasibətlər yarana bilər. Təbii ki, mövzu elə yazılıb ki, cəmiyyətdə maraq doğurmaya bilməz. Mən istəməzdim ki, əsəri oxumadan insanlar mülahizələr yürütsünlər və məni nədəsə ittiham etsinlər. Yeganə istəyim məsələyə obyektiv yanaşılmasıdır. Mənim üçün Azərbaycan xalqının ləyaqəti hər şeydən üstündür. Sadəcə bu əsəri düşmənçiliyin aradan götürülməsinə bir səy kimi qiymətləndirmək olar. Azərbaycan xalqı humanist, vicdanlı , bəşəri dəyərlərlə yaşayan bir xalqdır”.


Əsərin giriş hissəsindən kiçik bir dialoqu təqdim edirik:

“— Доктор, родной мой, доктор… убили. Такого человека, средь бела дня, избили, уничтожили. Это все еразы, доктор, еразы. Пять-шесть парней-еразов… Эти сукины дети беженцы совсем не уважают людей, доктор, дорогой мой. Ни артистов они не признают, ни поэтов, ни писателей. Только назови кого-то армянином — и все. Тут же швырнут под ноги и затопчут, как дикие звери. Раздерут на части, и никто близко подойти не смеет… Я им говорю: не бейте, этот человек, говорю, не армянин, он наш человек, сын нашего народа, гордость и совесть нации. Да кто там слушает. Даже не дали мне свое имя назвать. Так врезали ногой в бок, что я чуть там же не умер. Вот сюда доктор, в правый бок. До сих пор страшно ноет…
Доктор не очень хорошо понимал, что говорит человек, доставивший больного. Может быть, и не хотел понимать. А может, даже и не слышал, что непрерывно бормотал этот суетливый, смешной мужчина, повязавший желтый галстук на клетчатую коричневую рубашку. Однако наблюдательный человек мог бы заметить, что врач временами тихо усмехался в усы. И не потому, что с каждым словом, с каждым жестом человека, доставившего больного, возникала комическая ситуация. А скорее потому, что лежавший на каталке светловолосый мужчина был худощав и заметно высокого роста. И, возможно, противоположность в облике этих двоих напоминала доктору самые грустные страницы истории Дон Кихота и Санчо Пансы.
Когда они достигли дверей операционной, один из мужчин в белом халате преградил путь смешному человеку в желтом галстуке.
— Пропустите его, — сказал врач. — Ему, кажется, есть что сказать. Пусть выговорится.
Операционная, которая была значительно меньше коридора, тем не менее оказалась просторным помещением с высоким потолком и огромными окнами. Операционный стол, стоявший прямо посередине, напоминал укрытую простыней каталку, на которой везли больного. Двое мужчин в белых халатах, доставившие каталку с больным, подняли его, уложили на этот стол, взглядом спросили разрешения у доктора и молча вышли из операционной.
— Пероксид! — громко сказал хирург медсестрам, закатывая рукава халата. — Принесите, оботрите ему лицо. — Посмотрев на залитого кровью больного, он пробормотал какое-то ругательство и, обращаясь к его спутнику, спросил: — Кто это сделал с ним?
— Я же говорил вам, доктор: еразы. Эти сукины беженцы, прибывшие из Армении. Мало того, что они разбили ему все лицо. Так еще и повалили его на землю, как дикие звери, стали бить по животу. Еще, доктор, хорошо, что я подоспел. Вышел с утра в город немного проветриться. Выхожу с этого проклятого места, что называется Парапетом, и вижу, как у края фонтана пять-шесть усатых негодяев избивают человека. А люди стоят в стороне и молча смотрят… — Тут он внезапно запнулся. Губы его все еще продолжали шевелиться, но слова, казалось, дальше кадыка не доходили”.

Əkrəm Əylislinin “Kamennıye snı” romanını rus dilində buradan oxuya bilərsiniz